Unieke samenwerking: Vlaams Hoeverund en Colruyt Group doen samen aan Carbon Farming

Donderdag 12 mei 2022

Vandaag stellen de coöperatie Vlaams Hoeverund en Colruyt Group samen enkele eigen proefprojecten rond Carbon Farming voor. De retailgroep en de Vlaamse veeteelthouders, al belangrijke partners in de agrovoedingsketen, sloegen de handen in elkaar om via verschillende slimme technieken koolstof in de bodem te fixeren. Colruyt Group zorgt daarbij voor inspiratie, advies en financiële ondersteuning, en de landbouwers gaan concreet aan de slag met onder andere creatieve teeltrotaties. Een broodnodig initiatief in het kader van het behouden van een gezonde bodem. Het testproject wordt mee begeleid door Inagro.

Carbon Farming als duurzame piste

Vandaag ligt er in Vlaanderen, en bij uitbreiding het hele land, een belangrijke opportuniteit in het opbouwen van het koolstofgehalte van de bodem. Bodems met een goed gehalte aan organische koolstof zijn immers beter bestand tegen erosie, hebben een betere waterhuishouding en zijn vruchtbaarder. Ook wordt de bodem op die manier beter beschermd tegen droogte of wateroverlast. Een koolstofrijke bodem werkt als een spons: het houdt beter water vast in droge omstandigheden, en laat beter water door in natte omstandigheden.

“’Carbon farming’ of ‘koolstofboeren’ betekent dat koolstof uit de lucht wordt gehaald en in de bodem wordt opgeslagen. Er bestaan verschillende innovatieve technieken en slimme toepassingen om aan Carbon Farming te doen, van organische bemesting, meer diverse gewasrotatie tot agroforestry. Er wordt ook verkend welke mogelijke verdienmodellen hieraan gekoppeld kunnen worden in onze Belgische landbouwsector, maar we stellen ook vast dat prikkels voor actief bodembeheer soms ontbreken”, situeert Franky Coopman, adviseur bodem bij Inagro.

De uitdagingen zijn groot. En om die aan te pakken, is het vaak goed de handen in elkaar te slaan. Dat is exact wat Colruyt Group en de landbouwers binnen de coöperatie Vlaams Hoeverund, als partners binnen de agrovoedingsketen, hebben gedaan. Sinds enige tijd werken ze samen aan verschillende proefprojecten om aan Carbon Farming te doen op enkele Vlaamse velden. “Een mooi voorbeeld van een mogelijk businessmodel binnen de agrofoodketen zelf”, aldus Franky Coopman, die de projecten mee begeleidt.

Constructief Partnership

Vlaams Hoeverund (VHR) is een coöperatie die Vlaamse rundveehouders verenigt, en dit sinds 2019. Samen brengen zij kwaliteitsvol rundvlees op de markt. Al sinds het ontstaan wordt nauw samengewerkt met Colruyt Group, en dat rond twee belangrijke pijlers: kwaliteit en duurzaamheid.

Vlaams Hoeverund werkt op eigen initiatief al een hele tijd aan de ​ verduurzaming van de veeteelt, bijvoorbeeld op vlak van circulariteit, en was dus zeker geïnteresseerd om ook rond Carbon Farming zaken op te zetten. Daarnaast heeft Colruyt Group als retailer die dagelijks duizenden klanten voorziet van verse voeding, de ambitie om zich blijvend in te zetten voor duurzame landbouw.

In dit Carbon Farming-verhaal gaat het over een echte wisselwerking, een partnership waarbij de beide partijen samen een fundamentele beweging in gang willen zetten. Colruyt Group heeft daar vandaag vooral een stimulerende en adviserende rol. “Colruyt Group zet vooral in om te komen tot duurzame beweging, we willen zorgen voor dat “vonkje”: we helpen zoeken naar oplossingen, technieken en teeltrotaties, die ook voor landbouwers een meerwaarde hebben. Zaken die maximaal aansluiten bij hun behoeften, zodat de continuïteit van hun bedrijf op die manier ook voortgeholpen wordt. We voorzien daarbij een financiële support om extra kosten te dekken en/of mindere opbrengst te helpen compenseren – op die manier wordt de drempel voor een stuk weggehaald. We willen hier echt fundamenten leggen en structureel een bijdrage leveren. Iets zinvol naar buiten brengen, van betekenis voor verschillende partijen”, vertelt Geert Hanssens, expert landbouw bij Colruyt Group. Hij is in regelmatig contact met de landbouwers van Vlaams Hoeverund.

Het verder ontwikkelen van de ideeën en de uitvoering liggen volledig bij de landbouwer. Zij doen het helemaal zelf, het is hun verwezenlijking, en dat is meteen ook de meerwaarde van het project.

Luc Poppe van Vlaams Hoeverund geeft aan : “Dit verhaal speelt zich letterlijk af op het terrein. Het gaat vooruit, het is voortdurend leren en bijleren, letterlijk met onze voeten in de aarde. En het is fijn te weten dat we er niet alleen voor staan, en elkaar kunnen blijven inspireren en stimuleren. De betrouwbaarheid en openheid in communicatie staan reeds van in het begin centraal in de samenwerking – het is voor Vlaams Hoeverund bijzonder interessant om te kunnen sparren met de experts binnen Colruyt Group”.

Concrete Belgische Carbon Farming-projecten*

Er werden het laatste jaar enkele zeer concrete projecten opgestart binnen Vlaams Hoeverund: pilootprojecten die alternatieve teelten, teeltrotaties, combinaties van teelten en technieken toepassen om koolstof in de bodem te houden. Samen werd de begintoestand (nulmetingen) bepaald, het referentiekader gegeven, en wordt de vooruitgang gemonitord. Het is een behoorlijk authentieke manier van werken, op maat van het landbouwbedrijf, en dat geeft veel energie bij alle partijen.

• Wintergerst door landbouwer Jos Raeymaekers (Webbekom): Jos engageerde zich om een snede wintergerst ‘Galileo’ te maaien (3,5 ha). De gerst werd gemaaid 2e helft april 2022, en werd ingekuild in balen als voedergewas voor runderen. Daarna kan de gemaaide wintergerst terug opschieten, om in de zomer opnieuw voor een goede opbrengst te zorgen aan graan. Op die manier is de bodem een hele winter bedekt; wat de globale vruchtbaarheid ten goede komt en er bijgedragen wordt tot koolstofopslag. “Deze praktijk lijkt ons heel interessant om enerzijds aan koolstofopslag in de bodem te doen en anderzijds de beperkte teeltrotatie gras – mais – gras te doorbreken”, aldus Jos.
• Sorghum teelt bij Claudio Saelens op 1,2ha (Beernem): Sorghum is een soort gras en kan in het voorjaar na grasland ingezaaid worden. Eerst wordt er tweemaal een snede gras gemaaid, wat voor een bedekking in de winter zorgt. Nadien kan er bij een minimum bodemtemperatuur Sorghum ingezaaid worden. Dit is een eiwitrijke voedingsbron en kan na inkuilen samen met mais gevoederd worden aan de dieren.
• Extra bomenaanplant voor extra schaduw voor de runderen bij Johan Pattyn (Ardooie)
• Project met hakselhout bij Sandra Patyn en Frederik Van de Sompel (Sleidinge): Hakselhout heeft zeer goed effect op CO2 opslag. Sandra en Frederik zetten een proefproject op om hakselhout van hun knotwilgen als strooisel te gebruiken in de boxen van de runderen (3 ha). Daarna wordt dit als mest terug uitgestrooid op de akkers.
• Perceel met gerst/wikken/erwten en langs buitenkant triticale met wikken (2,2 ha) bij Luc Poppe (Wachtebeke). Deze worden half mei gemaaid en ingekuild en dienen als eiwitrijk voeder voor de groei van het jongvee in plaats van de dieren soja te voederen. Na de oogst wordt er mais in combinatie met stokbonen gezaaid, dit om opnieuw minder afhankelijk te zijn van de eiwitinvoer (soja). Daarnaast wordt er ​ gestreefd ​ om zonder kunstmest te werken: immers, zowel de erwten als de stokbonen zijn in staat om een symbiose te vormen met knobbelbacteriën en daarmee atmosferische stikstof beschikbaar te maken voor planten. Ook de naburige planten kunnen mee profiteren van deze omzetting.

Potentieel van Carbon Farming

In deze pilootprojecten wordt de evaluatie van de ecologische en de economische opbrengst ook meegenomen. Luc Poppe: “Carbon Farming is echter iets wat je op een termijn van minimum 10 jaar moet zien, de rendabiliteit bouwt zich langzaam op. Het is een werk van verschillende generaties dat nu gestart wordt”. Stel dat je Carbon Farming technieken toepast op 100ha voor 10 jaar (aan 2 ton CO2 per Ha per jaar), dan wordt zo’n 2000 ton CO2 opgeslagen. Dat is het equivalent van wat 20.000 bomen op 10 jaar aan CO2 uit de lucht halen. Of komt overeen met het capteren van een uitstoot die je zou hebben als je met je wagen 200 keer rond de aarde rijdt.

In bijlage vindt u een overzicht van de meer concrete projecten terug: